Macahel Yöre Yemekleri

  
 1. Mısır Ekmeği (Cadi)
Karadenize özgü bir ekmek türü olan cadi, Macahel'deki temel yiyeceklerden biridir. Yöredeki tarımın temel unsurlarından olan mısır'dan üretilir.
Üretim Aşamaları: Tarladan toplanan mısır, nalya (serender) denilen yapıların balkonlarına kurumak üzere asılır. Asma işlemi, mısır koçanının özel olarak bağlanması suretiyle yapılır.  Kuruyan mısır, nalya'da saklanır ve bir sene boyunca ihtiyaç oldukça kullanılır.
Cadi ihtiyacı ortaya çıktığında, nalyadan belirli miktarda mısır indirilir ve tanelerine ayrılır (dapşna). Bunlar bir çuvala doldurularak, tamamen yöreye özgü bir yapı olan su değirmenine götürülür. Değirmende öğütülerek un elde edilir.
Eve getirilen unun belirli miktarı, "gobi" denilen oval kapta, su (sıcak) ve tuz karıştırılarak yoğrulur. Daha sonra pişmek üzere, "ketsi" denilen ve özel bir topraktan yapılmış oval bir kaba konulur, bıçakla dilimlenir ve üstü sacla örtülerek ocağa yerleştirilir. Sacın üstüne kor halindeki ateş konularak ekmek pişirilir. Bu pişirme yöntemi yavaş yavaş terk edilmekte, bunun yerine hamur, tepsilere yerleştirilerek, formalı sobalarda pişirilmektedir.
Pişen cadinin, kabuk bağlayan kısmı (kereci) ayrı bir lezzet taşır. Cadi, uzun süre dayanır, çabuk bayatlamaz (belirli bir süre sonra küflenebilir-"Daporva"). Elbette ki taze hali tercih edilir.
Ancak son zamanlarda mısır ekmeği yerine, buğday ekmeğinin tercih edildiği görülmektedir.
2. Mısır Ekmeği Yemeği (Kalaco)
Pişirme Aşamaları: Bayatlamış mısır ekmeği, küçük küçük doğranır. Daha sonra büyükçe bir tavada veya tencerede tereyağı eritilir. Ardından bir miktar "do" (ham çökelek) erimiş vaziyetteki yağın içine konur, yeterince su eklenir ve kaynamaya bırakılır. Diğer yandan önceden hazırlanmış mısır ekmeği parçaları, kaynayan su ve do karışımının içine eklenir. Bir süre daha kaynatıldıktan sonra yemek ateşten indirilir. Tereyağında ve do'da yeterince tuz olduğundan ayrıca tuz eklenmez. Ilık olarak yenir. Kalaco'nun yanında pekmez (özellikle pekmeze bir miktar su karıştırılarak, yani bardenay) tavsiye edilir.

Et Yemekleri  
 1. Çerkez Tavuğu (Sadzebeli)
Pişirme Aşamaları: Tavuk eti uygun boyutlarda kesildikten sonra tavada kavrulur. Diğer yandan ceviz içi, tepşi adı verilen tahta kapta oval taşla (çali kva) dövülerek iyice ezilir ve kavrulan ete ilave edilir. Bundan sonra bir miktar su ve tuz eklenir. Biraz daha kaynatılır. Yemek suyunu çekip, katılaşınca servise hazırdır. Ülkemizdeki diğer yörelerin aksine, sıcak halde yenir.
2. Kara Lahana Sarması
Pişirme Aşamaları: Bahçeden toplanan ve temizlenen lahanalar, önceden ateşe konan ve kaynayan suya atılır. Lahanalar kaynar suda bir müddet kaynatıldıktan sonra indirilir ve soğuk suya konur. Bundan sonra kıyma, pirinç, maydanoz, soğan, biraz salça ve yeterince tuzdan oluşan karışım lahana ile sarılır ve tencereye konur. Yeterli miktarda su eklenerek pişirilir ve daha sonra afiyetle yenir.
3.Sucuk (Kveri)
Pişirme Aşamaları: Kıyma, maydanoz, pırasa, acı biber, tuz karıştırılarak iyice yoğrulur. Yoğrulduktan sonra yumruk büyüklüğündeki et, mısır ununa bulanır ve avuç içinde yuvarlak, yassı hale getirilir. Daha sonra ocağın içine önceden hazırlanmış tahta düzeneklerin üzerine konularak, alttan hafif ateş verilerek kurumaya bırakılır. Kuruyunca çiğ olarak veya yumurta ile kavrularak yenir.
4. Kelle - Paça (Satsivo)
Pişirme Aşamaları: Küçük veya büyükbaş hayvanların baş (kelle) veya ayakları temizlendikten sonra haşlanır. Daha sonra soğutulur ve özel bir kıvam alır. Bundan sonra servise hazırdır.

Sebze Yemekleri  
 1. Lahana (Phali)
Genel olarak Karadenize özgü bir sebze yemeği olan lahana yemeği, belirli mevsimde, özellikle lahananın taze olduğu dönemlerde çokça pişirilip yenen bir yöresel yemektir.  Buradaki lahana, "kara lahana" türüdür.
Pişirme Aşamaları: Tarladan toplanan lahana yaprakları, suda yıkandıktan sonra, ilaçlama olmaması nedeniyle üzerinde bulunabilecek birtakım kurtlardan (matli) açısından da gözden geçirilir. Daha sonra su, süt veya kaymak eklenerek pişirilir.
2. Fasülye (Lobyo)
Pişirme Aşamaları: Yörede kuru fasulyeden çok barbunya yapılır. Fasülyeler seçilip yıkandıktan sonra, tencereye konur ve yeteri kadar su eklenerek haşlanır. Haşlandıktan sonra yeterince tuz eklenir. Ayrı bir tavada yağ (tereyağı) eritilir ve önceden hazırlanmış olan kuru soğan, salça ile birlikte eriyen yağda kavrulur. Daha sonra bu karışım, kaynamakta olan fasülyeye katılır. Bir süre daha kaynatıldıktan sonra yemek servise hazırdır. Fasülye, mısır ekmeğinden (cadiden) çok buğday ekmeğiyle (puri) yenir.
3. Fasülyeli Lahana (Lobyo Phalay)
Gerekli malzemeler: Kara lahana, fasülye, ceviz, sarmısak, biber, kinzi (maydanoza benzer güzel kokulu bir bitki), tere yağı ve tuz.
Pişirme Aşamaları: Lahana ve fasülyeler ayrı kaplarda haşlanır. Lahanın haşlama suyu değiştirilir ve fasülyeyle birlikte yeni su eklenir. Tuz, tereyağı ve süt katılarak pişmeye bırakılır. Bu arada ceviz içi, sarmısak, kinzi ve biber, tepşi denilen tahta çanak içinde, dereden temin edilen oval bir taşla (çali kva) dövülerek iyice ezilir. Daha sonra kaynayan yemeğe eklenir. Birkaç dakika daha kaynadıktan sonra yemek servise hazırdır. Soğuk bir halde ve mısır ekmeği (cadi) ile yenmesi tavsiye edilir.
4. Taze Fasülye (Yağyani)
Pişirme Aşamaları: Önce taze fasülye küçük küçük kırılarak hazırlanır. Daha sonra tencereye bir miktar tereyağı konarak eritilir ve kuru soğan, biber, salça veya domates ile eriyen yağda kavrulur ve ardından fasülyeler eklenir. Tuz da eklenerek kısık ateşte fasülyenin kendi suyunu çekmesi sağlanır. Sonra haricen yeteri kadar su ve önceden hazırlanmış patates ve maydanoz katılır ve bir süre pişirildikten sonra yemek servise hazırdır. Genellikle buğday ekmeği (puri) ile yenir.
5. Cevizli Taze Fasülye (Malahto)
Malzemeler: Taze fasülye, ceviz, reyhan (şaşprami), pırasa, biber, tuz.
Pişirme Aşamaları: Fasülyeler sade suyla pişirilir. Bu arada ceviz içi, biber, reyhan (şaşprami), pırasa tepşide çali kva ile dövülerek iyice ezilir ve elde edilen karışım pişen fasülyeye eklenir. Bir süre kaynatıldıktan sonra yemek servise hazır hale gelir. Cadi ile ve soğuk olarak yenilmesi tavsiye edilir.

  » Tava Yemekleri  
 1. Sahanda Yumurta (Mohrakuli)
Bu yemeğin yöreye özgü yanı, genellikle asıl yemekten önce yenilmesi ve yapılışında tereyağı ve tabi ki köy yumurtasının kullanılmasıdır. Çoğunlukla peynirle veya peynirsiz, ancak yumurta karıştırılarak yapılır.
2. Kuymak (Kuymaği)
Malzemeler: Kaymak, mısır unu, tuz.
Pişirme Aşamaları: Bir miktar kaymak tavaya konur. Biraz mısır unu ve tuz eklenir. Hafifçe karıştırılır. Kaymak sarı renk alıp, mısır unundan ayrışmaya başladığında yemek pişmiş olur. Cadi ile yenmesi tavsiye edilir. Ancak kalori itibariyle ağır bir yemektir. Genellikle eve misafir geldiğinde, çokça ikram edilen bir tava yemeğidir.
3.Ham Çökelek Kuymağı (Do Kuymağay)
Pişirme Aşamaları: Tavada tereyağı eritilir. İçine bir miktar do konur. Biraz da su eklenir. Bir süre kaynatıldıktan sonra afiyetle yenir.
4. Yağda Peynir (Yağşi Kveli-Yaği Skalay)
Pişirme Aşamaları: Basit, hızlı ve fazla bir malzeme gerektirmeyen bir tava yemeğidir. Tavada tereyağı eritildikten ve yöreye özgü olarak iyice kızartıldıktan sonra, önceden hazırlanmış peynir kızgın yağın içine atılır ve bir miktar su eklenir.  Peynirdeki tuz miktarına göre yeterince tuz eklendikten sonra, suyun kaynaması ve peynirin kısmen yumuşaması beklenir. Daha sonra, özellikle buğday ekmeğiyle (purit) suyuna banma suretiyle ve peynirle beraber afiyetle yenir.
Yağın için peynir ve su katıldığı için, "yağda peynir-Yağşi kveli" veya "Sulu yağ-Yaği skalay" ismiyle anılır.

Meyveler  
 Macahel Yöresinde oldukça zengin meyve çeşidi bulunmaktadır. Bazı meyvelerin kendi içinde birden fazla türü vardır. Yöremizdeki başlıca meyveler şunlardır: 1. Armutlar, 2. Elmalar, 3. Erikler, 4. Üzümler, 5. Kirazlar (İlk beş meyvenin kendi içindeki çeşitleri aşağıda sayılmıştır), 6. Vişne, 7.  Ayva, 8. Dut, 9. Çilek, 10. İncir, 11. Hurma, 12. Şeftali, 13. Muşmula, 14. Kara Yemiş (Skavi), 15. Böğürtlen (Markvala),16. Mortsvi (Bir tür yemiş), 17. Ahu Dudu (Jolay).
1. Armutlar
Yöremizde tarafımızca tespit edilebilen 15 çeşit armut çeşidi bulunmaktadır. Daha önemlisi bütün armut çeşitlerinin mevsimlere ve aylara yayılmış, geniş bir olgunlaşma dönemi vardır. Böylece yılın önemli bir bölümünde yenilebilir armut bulunabilir.
Armut çeşitleri: 1. Saselay (Haziran), 2. Samahay (Temmuz), 3. Gonivray (Ağustos), 4. Çanivray (Ağustos), 5. Batumuray (Ağustos), 6. Shaltaplay (Eylül), 7. Bahtay (Ekim), 8. Ğomay (Ekim), 9. Heçeçuray (Kasım), 10. Dzaray-Acı Armut (Aralık), 11. Tavreculay (Ekim), 12. Beray-İhtiyar Anlamında (Eylül), 13. Shalkantaray (Eylül), 14. Dzvanay (Ağustos-Eylül), 15. Shalğomay (Eylül-Ekim).
2. Elmalar
Armutlar kadar olmasa da birçok elma çeşidimiz bulunmaktadır.
Elma Çeşitleri: 1. Demir Elma, 2. Acarulay, 3. İstanbulelay,  4. Amasya, 5. Bağ Elması (Baği Vaşli), 6. Şeker Elma (Şeker Vaşlay), 7. Horgay, 8. Beray, 9. Yaz Elması (Zaphulis Vaşli - Tetri Vaşli)
3. Erikler
Erik Çeşitleri: 1. Kilyavi, 2. Oturi, 3. Çançuri, 4. Tkemali, 5. Tkubay, 6. Leğvaşuray
4. Üzümler
Yöremizde iki temel üzüm çeşidi bulunmaktadır: 1. Kara (Siyah) Üzüm  2. Beyaz Üzüm. Kara üzümün de "adesay" ve "çhavela" denilen iki çeşidi vardır. Üzümler bağlarda değil, ağaçlara dolanmış sarmaşıklarda yetişir.
5. Kirazlar
Üzümler gibi siyah ve beyaz olmak üzere iki çeşit kiraz türü yetişir. Bunların dışında yabani kiraz (pici bali) denilen ve taneleri daha küçük olan bir kiraz çeşidinden de söz edilebilir.
________________________________________ Yazan : MacahelBizimdir
Kaynak:
Macahel Bizimdir İnsiyatifi